این بازی که روی میز مستطیلی با استفاده از توپها و چوبهای مخصوص انجام میشود هدفی ساده دارد و آن هم وارد کردن توپها به پاکتهای میز با کمترین تعداد ضربه ممکن است. البته که جدا از جنبه سرگرمی، نوعی رشته ورزشی هم به حساب میآید.
بیلیارد در میان افراد در هر سطح مهارتی از مبتدیان تا حرفهایها جذابیت خاصی دارد و میتواند بهصورت تفریحی یا رقابتی انجام شود.
بیلیارد یکی از قدیمیترین و محبوبترین بازیهای جهان است که از زمینهای چمن تا میزهای مدرن در منازل و سالنهای بیلیارد لوکس تکامل یافته است. این بازی که در ابتدا بهعنوان یک سرگرمی اشرافی شناخته میشد امروز به یک ورزش جهانی و نمادی از دقت مهارت و استراتژی تبدیل شده است.
این بازی در قرن پانزدهم میلادی در فرانسه پدید آمد و بیش از ۶۰۰ سال قدمت دارد. این بازی از بازیهای فضای باز مانند چوگان الهام گرفته شده است که در میان اشراف و نخبگان جامعه محبوب بودند. به دلیل شرایط نامساعد جوی این بازیها به فضای داخلی منتقل شدند و میزهای چوبی با پارچه سبز جایگزین زمینهای چمن شدند.
اگرچه اطلاعات دقیقی در مورد مخترع بیلیارد در دست نیست اولین اشاره مکتوب به این بازی در دهه ۱۴۷۰ میلادی و در یک فهرست اموال فرانسوی دیده میشود. اصطلاحات «بیلیارد» و «بیل» که به معنی توپ و چوب هستند از زبان فرانسه گرفته شدهاند و اجزای اصلی این بازی را توصیف میکنند.
پادشاه لویی یازدهم فرانسه اولین میز بیلیارد داخلی را سفارش داد و این بازی را در میان دربار سلطنتی محبوب کرد. در قرن شانزدهم چهرههایی مانند ملکه کاترین مدیچی نیز نقش مهمی در ترویج این ورزش داشتند و مسابقاتی را برای گرامیداشت همسر فقید خود برگزار کردند.
بیلیارد در طول قرنها شاهد تغییرات بسیاری از جمله در طراحی میزها استانداردسازی قوانین و معرفی انواع مختلف بازی بوده است.
در قرن هفدهم چماقهای بزرگ که برای ضربه زدن به توپ استفاده میشدند جای خود را به چوبهای باریکتر و دقیقتر دادند. در قرن هجدهم فرانسوا مینگو با اختراع نوک چرمی برای چوب امکان اعمال چرخش و کنترل بیشتر بر توپ را فراهم کرد که انقلابی در تکنیکهای بازی ایجاد کرد.
در قرن نوزدهم مایکل فلن معروف به پدر بیلیارد آمریکا اولین کتاب قوانین بیلیارد را نوشت و نقش مهمی در استانداردسازی این ورزش داشت. این تغییرات باعث شدند این بازی به یک ورزش سازمانیافته با انواع مختلف تبدیل شود.
این بازی یا رشته ورزشی به انواع گوناگونی تقسیم شده است که هر کدام قوانین و استراتژیهای خاص خود را دارند:
برای اینکه بتوانید بازی بیلیارد را بهدرستی انجام دهید باید با قوانین پایه آن آشنا شوید. این قوانین به شما کمک میکنند که بازی را اصولیتر یاد بگیرید و از انجام آن لذت بیشتری ببرید:
بازی بیلیارد با یک ضربه به نام بریکر آغاز میشود. در این ضربه بازیکنی که نوبت اول را دارد باید توپ سفید (کیوبال) را به توپهای چیدهشده در قالب مثلثی بزند. برای اینکه ضربه شروع قانونی باشد باید حداقل چهار توپ به دیوارههای میز برخورد کنند یا یک توپ وارد پاکت شود. اگر این شرایط رعایت نشود حریف میتواند توپها را دوباره بچیند یا از موقعیت فعلی بازی را ادامه دهد.
بازیکنان بهصورت متناوب ضربه میزنند. اگر بازیکن بتواند یکی از توپهای خود (توپهای یکدست یا راهراه) را بهدرستی وارد پاکت کند نوبت او ادامه پیدا میکند. اما اگر نتواند این کار را انجام دهد یا مرتکب خطا شود نوبت حریف آغاز میشود. انتخاب درست ضربات و جایگذاری مناسب توپ سفید برای ضربات بعدی از اهمیت بالایی برخوردار است.
هدف اصلی در بازی بیلیارد پاکت کردن تمام توپهای گروه خود (یکدست یا راهراه) و سپس پاکت کردن توپ مشکی (توپ شماره ۸) بهصورت قانونی است. بازیکنی که توپ مشکی را زودتر از موعد یا به پاکت اشتباه بیندازد بازنده بازی خواهد بود.
حالت ایستادن و نحوه گرفتن چوب نقش مهمی در دقت ضربات دارد. حالت ایستادن باید ثابت و راحت باشد و دست جلویی (پل) چوب را بهدرستی هدایت کند. پل میتواند بسته به شرایط ضربه.باز، بسته یا روی دیواره میز باشد.
بیلیارد یک بازی ترکیبی از مهارت استراتژی و دقت است که یادگیری آن نیازمند تمرین و صبر است. با درک قوانین تسلط بر تجهیزات و تمرین مداوم میتوانید به یک بازیکن ماهر تبدیل شوید و از این ورزش لذت ببرید. چه برای تفریح و چه بهصورت رقابتی، بیلیارد یک تجربه سرگرمکننده و جذاب برای تمامی گروههای سنی است.